Phân loại
Tên khoa học
Phân bố
Việt nam
Lào Cai (Sa Pa), Cao Bằng, Vĩnh Phúc (Tam Đảo), Lâm Đồng (Đà Lạt, Lang Bian).
Độ cao ghi nhận thấp nhất
1200
Độ cao ghi nhận cao nhất
2200
Thế giới
Ấn Độ, Trung Quốc, Mianma.
Thông tin đánh giá
Phân hạng
EN
Tiêu chuẩn đánh giá
A2a,c+B2a,b(ii,iii)
Diễn giải đánh giá theo các tiêu chuẩn
Loài này hiện chỉ được ghi nhận có ở các điểm là Lào Cai (Sa Pa), Cao Bằng, Vĩnh Phúc (Tam Đảo), Lâm Đồng (Đà Lạt, Lang Bian). - Là nguồn gen tương đối hiếm ở Việt Nam. Loài có khu phân bố và nơi cư trú chia cắt, rải rác ở một số tỉnh, với số điểm phân bố đã biết ≤ 5. Tổng diện tích nơi sống (area of occupancy), ước tính nhỏ hơn 500 km². - Loài này có nguy cơ lâm vào tình trạng tuyệt chủng ở ngoài thiên nhiên do việc thu hái quá mức để làm sinh vật cảnh và phá rừng làm mất môi trường sinh thái và điều kiện sống.
Hiện trạng quần thể
Hiện trạng quần thể
Xu hướng quần thể
Đặc điểm sinh học, sinh thái
Đặc điểm sinh cảnh sống
Loài này thường mọc bám trên các cây gỗ lớn trong rừng thưa, ở độ cao 1200-2200 m.
Dạng sinh cảnh phân bố
Rừng ẩm nhiệt đới thường xanh
Đặc điểm sinh sản
Ra hoa vào tháng 9-10. Tái sinh bằng chồi và hạt.
Thức ăn
Sử dụng và buôn bán
Loài này là nguồn gen hiếm của Việt Nam. Cây được dùng làm cảnh vì có hoa đẹp, màu trắng sau ngả sang vàng nhạt, cựa dài, môi vàng có sọc và các đường sống nổi màu da cam đẹp. Ngoài ra cây còn dùng làm thuốc trị bệnh thương tổn đến tân dịch, miệng khô phiền khát, bị hư nhiệt sau khi khỏi bệnh.
Mối đe dọa
1. Quá khứ: Phạm vi phân bố chia cắt, bị khai thác lậu ở quy mô nhỏ. 2. Hiện tại: Phạm vi phân bố rải rác, bị khai thác lậu ở quy mô lớn; môi trường sống bị hủy hoại do khai thác gỗ. 3. Tương lai: Phạm vi phân bố bị hẹp đi, bị khai thác lậu ở quy mô lớn hơn; môi trường sống bị hủy hoại do khai thác gỗ thiếu kiểm soát.
Biện pháp bảo tồn
Đã có
Đã liệt kê vào Phụ lục II của công ước CITES, 2021 và Danh mục Thực vật, Động vật hoang dã nguy cấp, quý, hiếm (Nhóm IIA) của Nghị định số 84/2021/NĐ- CP. Loài đã được ghi trong Sách Đỏ Việt Nam (1996) với cấp đánh giá “hiếm” (R). Được đưa vào Sách Đỏ Việt Nam (2007) với cấp đánh giá ""nguy cấp"" (EN). Loài đã được ghi trong Danh lục đỏ Việt Nam (2007).
Đề xuất
Cần đưa vào Sách đỏ Việt Nam tái bản đợt tới với tình trạng Nguy cấp (EN). Quản lý và kiểm soát chặt chẽ việc khai thác gỗ rừng phá hoại cảnh quan nơi sống của loài. Cần gấp rút di chuyển một lượng cây sống có thể của loài này về một số VQG như Hoàng Liên, Tam Đảo, Bì Đúp-Núi Bà và KBTTN gần điểm phân bố của loài này, đồng thời nhanh chóng gieo ươm một cách khoa học để vừa tạo nguồn cây giống làm cảnh đồng thời bảo vệ nguồn gen. Kiểm soát chặt chẽ tình trạng khai thác, buôn bán trái pháp luật loài này ở trong nước và quốc tế.
Tài liệu tham khảo
Averyanov L.V., 1994. Identification guide to Vietnamese Orchids (Orchidaceae Juss.). 432 pp. St. Petersburg.
Averyanov L.V. et al. 2000. Trích yếu các loài Lan thu được ở tỉnh Cao Bằng (Báo cáo khoa học Hội nghị Sinh học quốc gia, 8-9 tháng 8 năm 2000). Những vấn đề nghiên cứu cơ bản trong sinh học, tr. 177-180. NXB Đại học quốc gia Hà Nội.
Nguyễn Tiến Bân (Chủ tịch Hội đồng biên tập) et al. 1996. Sách Đỏ Việt Nam, Phần Thực vật (Red Data Book of Vietnam, Plants). NXB KH & KT, Hà Nội.
Nguyễn Tiến Bân, Vũ Văn Cần, Vũ Văn Dũng, Nguyễn Khắc Khôi (Editors) et al., (2000). Tên cây rừng Việt Nam. 460 tr. Nhà Xuất bản Nông nghiệp, Hà Nội.
Nguyễn Tiến Bân, Averyanov & Dương Đức Huyến, (2005). Orchidaceae Juss.– Họ Lan. Danh lục các loài thực vật Việt Nam. Tập 3: 512-666. NXB Nông nghiệp. Hà Nội.
Bộ Khoa học, Công nghệ & Viện Khoa học và Công nghệ Việt Nam, (2007). Sách đỏ Việt Nam. Phần 2-Thực vật. 611 trang. NXB Khoa học tự nhiên và Công nghệ. Hà Nội.
Bộ Khoa học, Công nghệ & Viện Khoa học và Công nghệ Việt Nam, (2007). Danh lục đỏ Việt Nam. 412 trang. NXB Khoa học tự nhiên và Công nghệ. Hà Nội.
Võ Văn Chi, 1997. Từ điển cây thuốc Việt Nam (A Dictionary of the Medicinal Plants in Vietnam), 1470 tr. NXB Y học, Chi nhánh Tp. Hồ Chí Minh.
Phạm Hoàng Hộ, 1993. Cây cỏ Việt Nam (An Illustrated Flora of Vietnam). Quyển 3(2): 1026. NXB Mekong, Santa Ana/ Montreal.
Dương Đức Huyến, 2007. Thực vật chí Việt Nam (Flora of Vietnam). Tập 9: Họ Lan __ Orchidaceae, chi Hoàng thảo-