Thông tin về hồ sơ loài
Tên khoa học
Tên việt nam
Phân hạng bảo tồn
Trích dẫn
Hoàng Vũ Trụ, 2023. Teinopalpus aureus. Danh lục Đỏ Việt Nam. IS24
Phân loại
Tên khoa học
Ghi chú
Ở Việt Nam, loài Teinopalpus aureus có 2 phân loài là T. aureus shinkai Morita, 1998 và T. aureus eminens Turlin, 1991.
Phân bố
Việt nam
T. a. shinkai: Yên Bái (Văn Chấn), Vĩnh Phúc (VQG Tam Đảo), Thanh Hóa, Nghệ An (VQG Pù Mát), Hà Tĩnh (KBTTN Vũ Quang), Thừa Thiên Huế (VQG Bạch Mã), Đà Nẵng, Quảng Nam; T. a. eminens: Đăk Nông, Lâm Đồng (VQG Bidoup - Núi Bà, Đà Lạt, Di Linh), Khánh Hòa (KBTTN Hòn Bà).
Độ cao ghi nhận thấp nhất
1200
Độ cao ghi nhận cao nhất
1600
Thế giới
Lào, Trung Quốc.
Sơ đồ phân bố ở Việt Nam
Thông tin đánh giá
Phân hạng
EN
Tiêu chuẩn đánh giá
A2cd
Diễn giải đánh giá theo các tiêu chuẩn
Phân loài T. a. shinkai ghi nhận ở 8 tỉnh từ miền Bắc đến Nam Trung bộ và phân loài T. a. eminens ghi nhận ở 3 tỉnh từ khu vực Tây Nguyên và Khánh Hòa; vùng phân bố của loài bị phân mảnh, sinh cảnh sống của loài bị tác động do chuyển đổi đất rừng làm đất canh tác nông nghiệp, khai thác lâm sản, phát triển cơ sở hạ tầng và du lịch; số lượng cá thể trưởng thành ghi nhận rất ít, thường không quá 2 cá thể trong một đợt khảo sát; loài này cũng bị khai thác, buôn bán làm tiêu bản trưng bày; kích cỡ quần thể của loài này bị suy giảm ước tính khoảng hơn 50% trong vòng 20 năm qua (tiêu chuẩn A2cd).
Hiện trạng quần thể
Hiện trạng quần thể
Số lượng và kích thước quần thể hiếm gặp; độ phân tán thấp.
Xu hướng quần thể
Suy giảm
Đặc điểm sinh học, sinh thái
Đặc điểm sinh cảnh sống
Rừng tự nhiên. Ở miền Bắc và miền Trung, cá thể trưởng thành của phân loài T. aureus shinkai bắt gặp vào tháng 3-5 và tháng 7-9, ở khu vực Tây Nguyên, cá thể trưởng thành của phân loài T. aureus eminens bắt gặp vào tháng 3-4 (Vũ Văn Liên 2005, 2012, Vu et al. 2019).
Dạng sinh cảnh phân bố
Rừng ẩm nhiệt đới thường xanh núi cao
Đặc điểm sinh sản
Thức ăn
Sử dụng và buôn bán
Loài này bị thu bắt để sưu tầm và buôn bán để trưng bày.
Mối đe dọa
Sinh cảnh sống của loài bị thu hẹp và suy thoái do mất rừng tự nhiên và tác động của canh tác nông nghiệp, phát triển cơ sở hạ tầng. Quần thể của loài suy giảm do bị săn bắt và buôn bán để làm cảnh.
Biện pháp bảo tồn
Đã có
Sinh cảnh sống của loài có một phần nằm trong các khu bảo tồn nên được bảo vệ. Loài này có tên trong phụ lục II của CITES.
Đề xuất
Bảo vệ sinh cảnh trong vùng phân bố tự nhiên của loài; phục hồi quần thể trong tự nhiên; kiểm soát thu bắt và buôn bán trái pháp luật loài này.
Tài liệu tham khảo
Mell R. (1923). Noch unbeschriebene Lepidopteren aus Südchina. Deutsche Entomologische Zeitschrift (2): 153.
Morita S. (1998). A new subspecies of Teinopalpus aureus Mall, 1923 from Vietnam (Lepidoptera: Papilionidae). Wallace, 4(2): 13-15.
Monastyrskii A. (2007). Butterflies of Vietnam: Papilionidae. Vol. 2. Cartographic Publishing House, Hanoi, Vietnam, 126pp + 31 plates.
Turlin B. (1991). Notes sur les epèces du genre Teinopalpus Hope et description de deux nouvelles sous-espèces et d’une forme appartenant à ce genre (Lepidoptera, Papilionidae). Bulletin de la Société de sciences naturelles, 70: 3-8.
Vũ Văn Liên (2005). Hiện trạng loài bướm quý hiếm Teinopalpus aureus ở Vườn Quốc gia Tam Đảo. Báo cáo khoa học, Hội nghị côn trùng học toàn quốc lần thứ 5. NXB Nông nghiệp, Hà Nội: 107-109.
Vũ Văn Liên (2012). Hai loài bướm thuộc giống quý, hiếm Teinopalpus Hope, 1843 ở Việt Nam. Tạp chí Sinh học, 34(3): 328-333.
Vũ Văn Liên (2015). Records of two species of Teinopalpus in Yen Bai Province, northern Vietnam. Butterflies, 70: 36-38.
Vu Van Lien, Takashi Miyagawa, Le Quynh Trang & Vo Dinh Ba (2019). New record of Teinopalpus aureus in Bach Ma mountain, central Vietnam. Butterflies, 80: 21-23.
Xing S., Au T.F., Dufour P.C., Cheng W.D., Yuan F.L., Jia F.H., Vu V.L., Wang M. & Bonebrake T.C. (2019). Conservation of data deficient species under multiple threats: Lessons from an iconic tropical butterfly (Teinopalpus aureus). Biological Conservation, 234: 154-164.
https://www.iucnredlist.org/species/21557/9301005