Phân loại
Tên khoa học
Tên phổ thông
Phân bố
Việt nam
Cao Bằng (Nguyên Bình), Hà Giang (Quản Bạ, Yên Minh), Hòa Bình (Hang Kia - Pà Cò), Lai Châu, Lào Cai (Sa Pa), Sơn La (Mộc Châu).
Độ cao ghi nhận thấp nhất
900 m
Độ cao ghi nhận cao nhất
1.400 m
Thế giới
Trung Quốc.
Thông tin đánh giá
Phân hạng
EN
Tiêu chuẩn đánh giá
A2cd; C2a(i).
Diễn giải đánh giá theo các tiêu chuẩn
Loài có vùng phân bố rộng nhưng bị chia cắt nghiêm trọng. Sinh cảnh sống bị thu hẹp và suy thoái bởi rừng bị tác động, mở rộng diện tích canh tác và khu dân cư. Loài bị khai thác quá mức để làm cảnh. Kích thước quần thể bị suy giảm đến > 50 % trong khoảng 20 năm gần đây (tiêu chuẩn A2cd). Số lượng cá thể ước tính < 2.500 cá thể, mỗi tiểu quần thể còn số lượng cá thể trưởng thành ≤ 250, tiếp tục suy giảm (tiêu chuẩn C2a(i)).
Hiện trạng quần thể
Hiện trạng quần thể
Xu hướng quần thể
Ổn định
Đặc điểm sinh học, sinh thái
Đặc điểm sinh cảnh sống
Loài này thường mọc dưới tán rừng nguyên sinh rậm thường xanh nhiệt đới mưa mùa cây lá kim hay hỗn giao với cây lá rộng trên núi đá vôi, ở độ cao 900-1.400 m, thường mọc thành nhóm nhỏ ở khe nứt ít đất của các vách dốc đứng gần đỉnh; đôi khi mọc bám cả trên cây.
Dạng sinh cảnh phân bố
Đặc điểm sinh sản
Cây nở hoa tháng 9-11. Tái sinh bằng hạt.
Thức ăn
Sử dụng và buôn bán
Loài bị khai thác, mua bán, sử dụng làm cảnh.
Mối đe dọa
Loài bị khai thác và buôn bán làm cảnh.
Biện pháp bảo tồn
Đã có
Đã có tên trong Phụ lục I CITES và Nhóm IA, Nghị định số 84/2021/NĐ-CP của Chính phủ.
Đề xuất
Quản lý và kiểm soát chặt chẽ việc khai thác gỗ rừng phá hoại cảnh quan nơi sống của loài. Cần bảo tồn loài này tại các VQG và KBTTN như Hoàng Liên, Hang Kia - Pà Cò, Phong Quang, Bát Đại Sơn, cần nhân giống để vừa tạo nguồn cây làm cảnh đồng thời bảo vệ nguồn gen. Kiểm soát chặt chẽ tình trạng khai thác, buôn bán trái pháp luật loài này ở trong nước.
Tài liệu tham khảo
Averyanov L.V. (1994). Identification guide to Vietnamese Orchids (Orchidaceae Juss.). World and Family, St. Petersburg, 432 pp.
Averyanov L.V., Phillip C., Phan Kế Lộc, Nguyễn Tiến Hiệp (2004). Lan hài Việt Nam. Với phần giới thiệu về hệ thực vật Việt Nam. Nhà xuất bản Giao thông vận tải, Hà Nội, 308 trang.
Nguyễn Tiến Bân, Averyanov L.V. & Dương Đức Huyến (2005). Họ Lan – Orchidaceae Juss. Trang 512-666. Trong: Nguyễn Tiến Bân (Chủ biên). Danh lục các loài thực vật Việt Nam. Tập 3. Nhà xuất bản Nông nghiệp, Hà Nội.
Rankou H., Averyanov L. & Svengsuksa B. (2015). Paphiopedilum dianthum. The IUCN Red List of Threatened Species 2015: e.T46697A3010979. https://dx.doi.org/10.2305/IUCN.UK.2015-2.RLTS.T46697A3010979.en. Accessed on 11 November 2023.
Seidenfaden G. (1992). The Orchids of Indochina. Opera Botanica, 114: 1-502.